Vragen over braille en braille leren

Waarom is braille nog steeds belangrijk?

Braille is in deze tijd van allerlei nieuwe technologische ontwikkelingen nog steeds even belangrijk voor de mensen die hier dagelijks mee lezen en schrijven. Natuurlijk zijn er allerlei nieuwe ontwikkelingen met bijvoorbeeld "spraak toepassingen", maar het voordeel van braille is dat men de woorden onder de vinders "ziet" en dat men hierbij zelf een woordbeeld vormt. Als je tekst hoort uitgesproken weet je nog niet hoe het wordt geschreven. Daarbij zijn er fantastische mogelijkheden met de toepassing van braille leesregels op bijvoorbeeld computers zodat hier ook alle tekst voor iemand met een visuele handicap goed leesbaar is.

Wat is braille?

Braille is het door Louis Braille bedachte, universele schrijf- en leessysteem dat is gebaseerd op een combinatie van 1 tot 6 reliëfpunten in twee kolommen van drie punten. De punten kunnen precies door het gevoelige gedeelte van de vinger worden aangevoeld.

Kan iedereen, ook mensen op hoge leeftijd, braille leren?

In principe kan iedereen braille leren lezen. Met een braille alfabet kunnen zienden ontdekken welke letter bij welke punt of combinatie van punten. Zo kan braille met de ogen worden ontcijferd. De vraag is of iedereen de braillepunten met de vingers (zonder te kijken) kan herkennen is niet makkelijk te beantwoorden. De gevoeligheid van de vingertoppen is per mens verschillend en kan door oefening worden verbeterd.

“Is braille leren moeilijk?”

Op internet werd het volgende antwoord op deze vraag gevonden:

“Braille leren voor een ziende is niet moeilijk: we kunnen de puntjes zien. Ik heb een tijdje les gegeven op een blindenschool, binnen een week had ik het principe door en kon ik braillelessen geven.

Echter als we het als zienden moeten leren voelen is het veel moeilijker, de gevoelszenuwen in de vingers zijn bij blinden veel beter ontwikkeld. Voor ons is het daarom haast onmogelijk om in korte tijd te leren voelen. Ik kan met mijn ogen dicht best een paar letters herkennen, maar snel voelend lezen is er niet bij. Mensen die blind geboren zijn leren vroeg braille, voor hen is het hetzelfde als leren lezen en schrijven voor ziende kinderen.

Op latere leeftijd blind worden en braille leren is best lastig, maar zeker goed haalbaar. Je leert uit noodzaak sneller.”

Is het lezen in braille gelijkwaardig en lezen van gedrukte of geschreven tekst?

Aan het lezen van braille gaat veel oefening vooraf. Het is niet zozeer de kunst om de letters te herkennen, maar meer om van de letters ook woorden te kunnen vormen. Wie dat kan, zal ook een zogenaamd woordbeeld hebben opgebouwd: De braillelezer gaat dan met de vingertoppen zó snel over de tekens, dat ineens een heel woord wordt gelezen in plaats van elk teken apart. In dat opzicht is het lezen van braille te vergelijken met en gelijkwaardig aan het lezen zoals zienden lezen.

Hoe en waar kan men braille leren?

Op de onderwijsinstellingen Visio en Bartimeus wordt braille geleerd aan jonge leerlingen. Volwassenen, die op latere leeftijd blind zijn geworden, kunnen hier ook braille leren, voor meer informatie kan men terecht bij de regionale centra van deze instellingen. Het aanleren van braille hoort bij het revalidatie programmma. Visio Het Loo Erf te Apeldoorn is het landelijke centrum voor intensieve revalidatie. Bel met uw vragen over braille leren met het cliënt service bureau van Visio tel. 088 - 585 85 85. Bij Bartiméus is een methode ontwikkeld om zelf braille te leren via de computer, zie voor meer informatie Braille leren.

Kan men zelf braille leren?

Uit de praktijk is gebleken dat er mensen zijn die zichzelf braille hebben geleerd. Daarnaast zijn er ervaren braille-lezers die andere visueel gehandicapten braille kunnen leren. 

Zijn er methoden om zelf braille te leren?

Bij Visio is een zelfleermethode braille uitgebracht - met financiële steun van Vereniging Onbeperkt Lezen - die daar is aan te vragen. Bent u op zoek naar de zelfleermethode? Neem dan toch contact op met Visio of bel met het Cliëntservicebureau 088 585 85 85. Met deze link kunt u direct naar het bestelformulier van de zelfleermethode braille

In Groot Brittannië is de zelfleer braille methode “Dot-to-dot” te koop (punt voor punt) voor volwassenen en jongeren. Er zijn twee versies te koop, een voor mensen die nog (wat) kunnen zien en een voor blinden. Volgens hun eigen informatie is de versie voor zienden makkelijker en sneller te doorlopen dan de “tastbare versie”. Volgens de RNIB is braille lezen gemakkelijk voor diegenen die kunnen zien. De cursus bestaat uit verschillende leesvormen waaronder ingesproken instructies op een Daisy-cd en tekstbestanden in Word. Daarnaast is er een voelboek om in stappen de tastzin te testen met verschillende oefeningen zoals spelletjes, puzzels en korte teksten.

De cursus is te bestellen op de site van de RNIB onder “braille” en kost 42 Engelse pond.  

Hoe kan men zelf braille leren of oefenen in Nederland?

Bijvoorbeeld met een braille-alfabet met voelbare punten, dit is bij onze Vereniging op te vragen.

Mensen met een restvisus kunnen kennis maken met braille via het boek "Op weg naar braille". Het boek bevat behalve uitgebreide informatie over het voelbare puntenschrift ook voorbeelden van tastbaar braille. Het boek kan worden besteld bij de boekhandel isbn 978-90-902842-6-2 of bij bol.com

Methode Maréchal

Braille-leermethode om mee te oefenen. Het braille is gedrukt op een stevige soort papier waardoor de punten extra hard en beter te voelbaar zijn. Deze methode wordt o.a. gebruikt bij Viso Loo-erf. Deze methode is op verzoek te bestellen. Als nadeel wordt gehoord dat de methode niet geschikt is voor zelfstudie en dat de inhoud verouderd is.

Makkelijk lezen in braille met dubbele regelafstand

Bij Bibliotheekservice Passend Lezen passendlezen.nl of tel. 070 33 81 500 zijn brailleboeken aan te vragen om te oefenen. Het gaat om zogenaamde “makkelijk lezen boeken”, dit zijn boeken met eenvoudige, niet te lange zinnen. Hier vindt u het overzicht van de Makkelijk Lezen titels in braille.

Voor de beginnende braille lezers kan de printer zo worden ingesteld dat er extra ruimte is tussen de regels en dat de bladzijden enkelvoudig worden afgedrukt. Hierdoor is braille makkelijker voelbaar. Dit zijn Braille A boeken ze bevatten weinig hoofdlettertekens en enkel de punt en komma als leestekens. Dit is het lijstje Braille A boeken.